میزان کافئین موجود در چای سبز را به این دلیل بررسی میکنیم که در کشور ایران چای سبز و سیاه به وفور مصرف میشوند و عدهای از افراد که سعی در کنترل مقدار کافئین مصرفی خود دارند، بر این عقیدهاند که چای سبز کافئین کمتری نسبت به چای سیاه دارد و عدهای هم بر این باورند که چای سبز کافئین ندارد.
در ادامه به این بحث میپردازیم که آیا چای سبز کافئین دارد؟ و در مقایسه کافئین چای سبز و سیاه به چه نتیجهای میرسیم؟
پیش از بحث اصلی که میزان کافئین موجود در چای سبز میباشد، ابتدا به معرفی و بررسی اجمالی کافئین میپردازیم.
کافئین مادهای طبیعی و خوراکی است که نوع خالص آن به شکل پودری به رنگ سفید است و دارای طعمی تلخ میباشد. این ماده در گیاهان مختلفی مانند قهوه، کاکائو، کولا و انواع چای از جمله چای سبز و سیاه وجود دارد. علاوه بر این گیاهان، در برخی نوشیدنیها که ساخته دست بشر هستند، مانند نوشابههای انرژیزا و انواع نوشیدنیهای غیر الکلی نیز مقداری کافئین اضافه میکنند.
تأثیرات کافئین بر بدن:
کافئین محرک سیستم عصبی مرکزی میباشد. این ماده باعث افزایش میزان متابولیسم بدن، تقویت حافظه، بهبود خلق و خو، کاهش اشتها به طور مقطعی، افزایش هوشیاری و توجه و آگاهی نسبت به محیط اطراف و افزایش سطح آدرنالین خون میشود. این ماده باعث جلوگیری و به تعویق انداختن احساس خستگی میشود. مصرف کافئین باعث تسریع اثربخشی داروهای مصرف شده در بدن میشود.
کافئین انواع چای:
در بین گیاهانی که دارای ماده کافئین هستند، گیاه چای یکی از پر مصرفترین گیاهان است. در واقع پس از آب پر مصرفترین نوشیدنی جهان چای میباشد. انواع مختلف چایها، میزان متفاوتی کافئین در ساختار شیمیایی خود دارند.
اندازهگیری دقیق مقدار کافئینی که در مقدار مشخصی چای وجود دارد، اصلاً ساده نیست، زیرا انواع مختلف چای که در اقلیمهای متفاوتی رشد کردهاند، مقدار متفاوتی کافئین در ترکیب خود دارند.
به طور کلی چایهایی که مدت زمان بیشتری نیاز دارند تا دم بکشند، کافئین بیشتری دارند. اگر از این دید نگاه کنیم، چای سیاه بیشترین مقدار کافئین را در بین انواع مختلف چای دارا است. اما اگر بخواهیم مقدار کافئین موجود در برگ گیاه چای را در نظر بگیریم، نوعی از چای به نام چای سفید بیشترین مقدار کافئین را در برگهای خود دارد.
انواع چای بر حسب اقلیم و طریقه دم کشیدن مقدار متفاوتی از کافئین را در خود دارند. شاید جالب باشد بدانید که میزان کافئین چای کیسهای بیشتر از چای معمولی است. این به دلیل خرد و له کردن برگهای چای، جهت تولید چای کیسهای است.
انواع چای سبز خاص
انواع چای:
چای که از گیاه کاملیا سیننسیس گرفته میشود، در ابتدا در کشور چین یافت شد. لفظ (چای) نیز کلمهای است که در گذشته، در شمال چین و هند به این ماده مشتق شده از کاملیا سیننسیس اطلاق میشد و امروزه ما نیز از این کلمه استفاده میکنیم.
تمام انواع چای زیر مجموعه یک گونه گیاهی به نام کاملیا سیننسیس (Camellia Sinensis) هستند و تفاوت چایهای متفاوت به دلیل رشد در اقلیمهای متفاوت است.
این چایها شامل چای سفید، چای سبز، چای اولانگ، چای سیاه، چای پوئر (Puer) و چای معطر و دمنوشها میشود.
چایهای معطر و دمنوشها کمابیش با دیگر انواع چای تفاوت دارند. زیرا ترکیب آنها، فقط کاملیا سیننسیس نمیباشد و در آنها از ترکیبات گیاهی معطر و متنوعی استفاده شده است.
چای سیاه:
انواع چای سیاه عبارتند از: آسام، سیلان، دارجلینگ، ارلگری، کی مون، کنیان، ماسالا، یوننان.
چای سیاه، پر استفادهترین نوع چای است. این نوع چای به هنگام آمادهسازی کاملاً اکسیده میشود. چای سیاه دارای عطر و طعمی بسیار قوی است و میزان کافئین آن بیشتر از انواع دیگر چای است.
برگ چای سرشار از آنتی اکسیدان، کافئین، سدیم و … است. طبق سلسلهای از پژوهشها مصرف روزانه یک لیوان چای سیاه از رشد سرطان جلوگیری میکند. چای توانایی بهبود عملکرد مغز و به تأخیر انداختن زوال عقل را دارد.
چای سیاه خود نیز دارای انواع مختلفی است. به طور میانگین مقدار کافئین چای سیاه در هر 100 گرم چیزی حدود 20 میلی گرم است.
چای سبز:
چای سبز هنگام بهرهبرداری اکسید نمیشود و آنتی اکسیدانها، ویتأمینها و مواد معدنی چای سبز حفظ میشوند. چای سبز در پروسه تهیه و آمادهسازی، گرما داده شده و بخار پز میشود، این روش اکسیده شدن چای را متوقف میکند. چای سبز دارای آنتی اکسیدانهای فعال بوده و برای سلامتی بسیار مفید است.
چای سبز نیز انواع مختلفی دارد از جمله: بیلوچان، جن مائی چا، گیوکورو، لائوشن، لانگ جینگ، ماتچا.
هر چه برگهایی که چای سبز را تشکیل میدهند، جوانتر باشند، میزان کافئین چای سبز بالاتر خواهد بود. میزان کافئین موجود در چای سبز تقریباً در هر ۲۳۰ گرم، بین 25 تا ۵۰ میلی گرم است.
آیا چای سبز کافئین دارد؟
مشاهده کردیم که چای سبز نیز مانند چای سیاه کافئین دارد. ولی میزان آنها با یکدیگر تا حدودی متفاوت است.
مقایسه کافئین چای سبز و سیاه
دیدیم که به طور کلی چای سیاه دارای کافئین بیشتری نسبت به چای سبز است. اما مقایسه دقیق و کلی این موارد نتیجه درستی ندارد، زیرا چایها انواع مختلفی دارند. شاید میزان کافئین موجود چاه سبزی که شما مصرف میکنید از کافئین چای سیاهی که مصرف میکنید به مراتب بیشتر باشد. اما به طور کلی و در بیشتر موارد کافئین موجود در چای سبز از کافئین چای سیاه کمتر میباشد.
در مصرف کافئین دقت کنید!
به طور کلی مصرف به اندازه چای که دارای کافئین است، سبب هوشیاری بیشتر در طول روز میشود؛ اما باید توجه نمود که افراد مستعد وابستگی و اعتیاد به این ماده هستند. از این رو مصرف بیش از 2 لیوان چای در طول روز توصیه نمیشود.